लेख: सत्यप्रभा न्यूज | तिचं लहानपण मातीच्या ओंजळीत खेळत गेलं. गावाच्या टोकाला असलेल्या त्या शेतीच्या वाड्यावर सूर्य उगवायच्या आधी तिची सकाळ व्हायची. तिनं एकदम लहान वयातच जीवनाचं कठोर वास्तव पाहिलं होतं – आईच्या हातातल्या कोरड्या ताटाचं दुःख आणि वडिलांच्या नसलेल्यामुळे आलेली पोकळी. पण तिच्या डोळ्यांत मात्र एक वेगळीच चमक होती – जणू त्या डोळ्यांत आपलं भविष्य लिहिलं जात होतं.
ही गोष्ट आहे गायत्री नामदेव पाटील (काल्पनिक नाव ) या महाराष्ट्राच्या एका दूरवरच्या कोकणातील गावातल्या मुलीची, जिने आपल्या संघर्षाला संधीमध्ये रूपांतरित केलं. आईसोबत शेतात राबताना तिचे हात काळे पडले, पण मन स्वप्नांनी उजळून निघालं होतं. गावातली एकमेव शाळा पाचवीपर्यंत होती. पण तिचं शिक्षण तिथेच थांबणं तिला मान्य नव्हतं. रोज तीन किलोमीटर चालत ती शाळेत जायची. कधी पावसात चिंब भिजून, कधी उन्हाच्या कडाक्यात… पण एकच विचार सतत डोक्यात – “आपलं आयुष्य बदलायचं आहे.”
ती मोठी होत गेली तसतसं घरची गरिबी तिच्या स्वप्नांमध्ये अडथळे आणत राहिली. आईला दोन वेळचं जेवण मिळावं यासाठी ती शेतात, इतरांच्या घरात छोट्यामोठ्या कामात मदत करायची. पण एक गोष्ट कधीही विसरली नाही – पुस्तक. तिचं वाचन थांबलं नाही, अभ्यास थांबला नाही. गावातल्या छोट्या ग्रंथालयात बसून तिने दहावी उत्तम मार्कांनी पास केली, आणि मग बारावीसाठी शहरात जायचा निर्णय घेतला.
आईने घरातली शेवटची ठेवलेली बांगडी विकली, तिच्यासाठी दुसऱ्या गावात राहण्याची सोय केली. हॉस्टेल नव्हतं, पण एक विधवा बाईच्या घरात मदत करायची आणि राहायचं, असा काहीसा जुळवून आलेला संसार. दुपारी कॉलेज, रात्री ती त्या बाईच्या घरचं स्वयंपाकाचं काम करत असे. त्याच काळात तिने UPSC नावाचं स्वप्न पहिल्यांदा ऐकलं.
“हे काय असतं?” असं तिनं विचारलं होतं, आणि एकजण म्हणाला होता, “IAS म्हणजे देशाचे मोठे अधिकारी.”
तेवढंच पुरेसं होतं तिच्या आत काहीतरी पेटवण्यासाठी.
त्यानंतर तिचा दिवस पहाटे 4 वाजता सुरु व्हायचा. सकाळी क्लास, मग कॉलेज, नंतर घरकाम, आणि रात्री उरलेला वेळ अभ्यासासाठी. हे सगळं सहन करत करत ती तीन वर्षं UPSC ची तयारी करत राहिली. पहिल्या प्रयत्नात अपयश आलं. मन मोडलं. दुसऱ्यांदा परत दिली – पुन्हा अपयश. पण तिनं शिकणं थांबवलं नाही.
तिसऱ्यांदा ती पूर्ण तयारीनं उतरली. स्वतःवरचा विश्वास, आईच्या आशीर्वादातलं बळ, आणि त्या गाभाऱ्यातून आलेली जिद्द – हे सगळं एकत्र आलं आणि तिनं UPSC मध्ये Rank 42 मिळवला.
ती IAS झाली.
संपूर्ण गावात सणासारखा माहोल होता. लोक ढोलताशांच्या गजरात तिचं स्वागत करत होते. एक साधी शेतमजूर आईचं लेकरू आता देशाच्या सेवेसाठी नियुक्त झालं होतं.
गायत्रीने त्या दिवशी भाषणात म्हटलं – “आईच्या घामाच्या थेंबांनी आज माझं आयुष्य घडवलं.”
नव्या पोस्टिंगसाठी ती शहरात आली. सरकारने तिच्यासाठी बंगला दिला, गाडी, सुरक्षारक्षक… आणि मग तिनं आईला गावातून आणण्याचा आग्रह धरला.
“आई, आता शेतीची कामं विसर. तू आता आराम कर. AC चा बंगला, सगळं सुख आहे इथे.”
आई आली. काही दिवस राहिली. पण शांत नव्हती. तिला झोप येईना. अंगणाची आठवण येई. कोरड्या जमिनीवरून चालताना जी समाधान मिळायचं, ते इथे मिळेना.
आणि मग एक दिवस तिनं गायत्रीला सांगितलं –
“बाळा, तू IAS झालीस, मला अभिमान आहे. पण माझं सुख त्या मातीमध्ये आहे. जिथे माझा घाम पडतो, तिथेच माझं हृदय आहे.”
गायत्रीने काहीच उत्तर दिलं नाही. डोळ्यांतून पाणी आलं.
आई गावाकडे परत गेली. आजही ती शेतात जाते, जुन्या कपड्यांत, हातात कुऱ्हाड घेऊन. गावातल्या लोकांना तिचा अभिमान वाटतो, पण तिला अजूनही ते IAS स्टेटसचं काही अप्रूप नाही. ती फक्त म्हणते –
“माझी मुलगी मोठी झाली हे खरं… पण मी मातीच नाही सोडली, कारण हीच माती मला मोठं करत राहील.”
IAS होणं ही प्रेरणा आहे, पण मुळाशी राहणं, मुळांना विसरू न देणं… हाच या गोष्टीचा सगळ्यात मोठा संदेश आहे.
🔖 Share करा:
जर ही गोष्ट तुमचं मन हलवून गेली असेल, तर ती शेअर करा.
कदाचित कोणाच्या आयुष्यात नवा उजेड येईल.
